پلاسما، به عنوان یکی از مشتقات اصلی و فرآوردههای حیاتی به دست آمده از خون، در مراکز جمعآوری خون اهمیت ویژهای دارد. این بخش عمدهای از خون را تشکیل میدهد و حاوی سلولهای کلیدی خونی است که نقشهای حیاتی در بدن ایفا میکنند. یکی از اصلیترین کاربردهای پلاسما در جداسازی و استفاده از فرآوردههای تشکیلدهنده آن است، که از معروفترین آنها میتوان به IVIG و آلبومین اشاره کرد.
آلبومین و IVIG دو فرآورده حیاتی هستند که از پلاسمای خون تولید میشوند و نقش بسیار مهمی در درمان بیماریهای مختلف دارند. آلبومین، به عنوان پروتئینی حیاتی در خون، به حفظ حجم و فشار خون کمک کرده و در درمان وضعیتهایی نظیر شوک حاد، سوختگیهای گسترده و بیماریهای کبدی کاربرد دارد. از سوی دیگر، IVIG، که مخلوطی از آنتیبادیها است، برای بیمارانی با نقص ایمنی، بیماریهای التهابی و عفونتهای شدید استفاده میشود، که این فرآورده به تقویت پاسخ ایمنی بدن کمک کرده و میتواند در برابر بیماریهای خودایمنی و برخی سرطانها مؤثر باشد.
کمبود آلبومین و IVIG در سراسر جهان و به خصوص در ایران، نه تنها به دلیل فرآیندهای پیچیده و هزینهبر تولید این فرآوردهها است، بلکه به علت افزایش تقاضا و محدودیتهای مربوط به جمعآوری و پالایش پلاسما نیز مرتبط میشود. این موضوع، اهمیت توسعه ظرفیتهای داخلی برای تولید این داروها را دوچندان میکند. تقویت توانایی داخلی برای تولید آلبومین و IVIG نه تنها به کاهش وابستگی به واردات کمک میکند، بلکه اطمینان از دسترسی بیماران به درمانهای حیاتی را در زمانهای بحرانی تضمین مینماید. با توجه به نقش حیاتی این فرآوردهها در پاسخ به بیماریهای متعدد و حیاتی، تلاش برای افزایش تولید داخلی نه تنها یک اولویت بهداشتی بلکه یک ضرورت امنیتی محسوب میشود.
تا سالهای نه چندان دور، ایران توانایی پالایش پلاسما را نداشت و مجبور بود فرآوردههای خونی مورد نیاز خود را از خارج از کشور وارد کند. با این حال، تحولی مهم با راهاندازی مدوک زیست دارو، به عنوان اولین پالایشگاه پلاسما در ایران، رخ داد. این گام ابتدایی با وجود محدودیتهایی که داشت، توانست زمینهساز تولید داخلی این داروهای حیاتی شود.
با گذشت زمان و با هدف توسعه ظرفیتهای داخلی، در سال ۱۴۰۲، تحت نظارت دکتر مهبودی و با سرمایهگذاری هولدینگ بهنودژن و شرکتهای وابسته، پروژه راهاندازی دومین پالایشگاه پلاسمای کشور با سرعت و همتی قابل تحسین به اجرا درآمد. نتیجه این تلاشها، راهاندازی موفقیتآمیز فاز اول این پالایشگاه در ابتدای سال ۱۴۰۳ بود، که نشان از پیشرفت قابل توجهی در صنعت دارویی کشور دارد.
لازم به ذکر است که پیش از این، اولین پالایشگاه پلاسمای کشور توسط شرکت مدوک زیست دارو راهاندازی شده بود، که هم اکنون نیز در حال فعالیت است.